Rekuperacja – kto skorzysta na wentylacji mechanicznej?

Wentylacja zapewniająca dopływ czystego, świeżego powietrza, jest jednym z kluczowych elementów stanowiących o komforcie domu. Znaczenie systemów wentylacyjnych wzrasta wraz z zanieczyszczeniem środowiska,  przez które znalezienie „czystego” powietrza nawet na zewnątrz jest trudne. Dodatkowo, ocieplone, izolowane domy w mniejszym stopniu niż dawniej przepuszczają powietrze przez wszelkie nieszczelności okienne, otwory drzwiowe czy kominy. Tradycyjna wentylacja grawitacyjna przestaje w tych warunkach wystarczać. Rozwiązaniem może być wentylacja mechaniczna, czyli rekuperacja.

Czym jest rekuperacja?

Rekuperacja jest systemem wentylacji, w którym zużyte, nasycone dwutlenkiem węgla oraz parą wodną powietrze z wnętrza domu jest usuwane na zewnątrz i zastępowane czystym powietrzem  z zewnątrz. Dodatkowo, podczas tej wymiany następuje częściowy odzysk ciepła z nagrzanego powietrza usuwanego z domu. Jest ono następnie wykorzystywane do ogrzania powietrza zasysanego. Za ruch powietrza odpowiada urządzenie zwane rekuperatorem. Jest to centrala systemu, która nie tylko wytwarza ruch powietrza i odzyskuje ciepło, ale może dodatkowo pełnić inne funkcje, takie jak aktywne oczyszczanie i jonizacja powietrza wprowadzanego do pomieszczeń.

W odróżnieniu od wentylacji tradycyjnej, grawitacyjnej, rekuperacja MAT-KOM sprawdza się w nowoczesnych, izolowanych termicznie domach. Nie potrzebuje bowiem ciągu powietrza wytwarzanego przez system kominowy, za cyrkulację w całości odpowiada rekuperator. W przypadku rekuperacji straty ciepła związane z wymianą powietrza są o wiele niższe niż przy tradycyjnej wentylacji grawitacyjnej. Nie ma potrzeby otwierania zimą okien, robimy to tylko wtedy, kiedy mamy na to ochotę. Powietrze dostarczane do pomieszczeń i tak jest czyste i świeże. Odzyskane przez rekuperator ciepło z powietrza wywiewanego jest zużywane do nagrzewania zimnego powietrza nawiewanego, co pozwala na uzyskanie znacznych oszczędności na kosztach ogrzewania budynku.

Jak działa system rekuperacji?

System rekuperacji składa się z centrali – rekuperatora (będącego wymiennikiem ciepła), kanałów, którymi transportowane jest powietrze zanieczyszczone oraz rozprowadzane świeże powietrze z zewnątrz, czerpni, zasysającej powietrze z zewnątrz oraz wyrzutni czyli otworu wentylacyjnego, przez który na zewnątrz usuwane jest „zużyte” powietrze z wnętrza domu.

Rekuperator jest sercem całego systemu. Jego mechanizm umożliwia jednoczesne zasysanie powietrza biegnącego w dwóch kierunkach.  Powietrze wilgotne i zanieczyszczone dwutlenkiem węgla jest zasysane z pomieszczeń przez specjalne kratki wentylacyjne, anemostaty, do kanałów, którymi płynie do rekuperatora. Powietrze czyste z zewnątrz, zasysane przez czerpnię, płynie innymi kanałami do centrali systemu. Dzięki temu, że powietrze zużyte, ale ciepłe oraz świeże, zimne z zewnątrz płyną przez rekuperator jednocześnie, nie mieszając się jednak ze sobą, możliwe jest odzyskiwanie ciepła i ogrzewanie zimnego powietrza zasysanego do wewnątrz. Kanały wentylacyjne, wyprowadzone z rekuperatora, pozwalają na doprowadzenie świeżego powietrza do wszystkich pomieszczeń w domu. Kanały te mogą mieć różną średnicę, dostosowaną do wymagań projektowych, podyktowanych na przykład kubaturą budynku czy określoną planowaną wydajnością systemu wentylacyjnego.

Jakie są korzyści ze stosowania rekuperacji?

Pierwszą i najważniejszą zaletą systemu rekuperacji jest dostarczanie do domu naprawdę czystego i świeżego powietrza. Rekuperator to nie tylko pompa zasysająca powietrze z zewnątrz, i usuwająca na zewnątrz powietrze zużyte, ale również system filtrów, pozwalających na usuwanie drobin kurzu, smogu, pyłków czy zarodników grzybów pleśniowych. Możliwe jest również wprowadzenie dodatkowej funkcji aktywnego oczyszczania i jonizacji powietrza. Dzięki temu domownicy oddychają powietrzem natlenionym, bez nadmiernej ilości pary wodnej oraz dwutlenku węgla, a dodatkowo pozbawionym alergenów i pyłów. Dzięki rekuperatorowi tworzymy zdrowsze środowisko wewnątrz domu, co jest nie do przeceniania w czasach, kiedy powietrze na zewnątrz pełne jest smogu i innych zanieczyszczeń. Mamy więc szansę pożegnać na stałe uciążliwe objawy alergii – w domu z rekuperacją nie grozi nam katar sienny czy nieustannie zaczerwienione oczy!

System rekuperacji jest więc sprzymierzeńcem astmatyków i alergików oraz wszystkich tych, którzy nie maja szczęścia mieszkać w okolicy o krystalicznie czystym powietrzu. Nie mamy wpływu na to, czym palą w piecach nasi sąsiedzi, ani na to jakie rośliny pylą w okolicy. Dzięki rekuperacji z systemem filtrów i aktywnemu oczyszczaniu powietrza, szkodliwe czynniki nie docierają do wewnątrz naszego domu. Dzięki mechanicznemu systemowi wymuszonej cyrkulacji powietrza nie jesteśmy zmuszeni do otwierania okien w czasie, kiedy nie mamy na to ochoty. Nie musimy się jednak martwić, że przez brak przewiewu ściany domu ulegną zawilgoceniu i pokryją się grzybem. Rekuperacja skutecznie  zastąpi regularne wietrzenie mieszkania.

Nie można zapominać również o korzyściach czysto ekonomicznych. Dzięki wymianie ciepła w rekuperatorze pomiędzy ciepłym powietrzem wywiewanym  a czystym, ale zimnym, nawiewanym do wewnątrz domu, możliwe są duże oszczędności na kosztach ogrzewania. Zimą oszczędności te są jeszcze większe, ponieważ dzięki brakowi konieczności otwierania okien, eliminujemy uciekanie ciepła tą drogą.

Kiedy zdecydować się na rekuperację?

Ilość energii potrzebna na ogrzanie 1 m² powierzchni tradycyjnego, współczesnego domu to aż 120 kWh rocznie.  Zapotrzebowanie na energię do ogrzewania w domach energooszczędnych jest, w zależności od zastosowanych rozwiązań, od dwóch do czterech razy mniejsze. Domy pasywne z kolei nie potrzebują więcej niż 15 kWh na metr kwadratowy powierzchni rocznie, jednak ich wybudowanie wymaga dużo większego nakładu kosztów. Nic dziwnego, że coraz częściej decydujemy się na budowę tych bardziej oszczędnych. O ile jednak w domach tradycyjnych wystarczyć mogła wentylacja grawitacyjna, o tyle zastosowanie jej w domach energooszczędnych stoi w sprzeczności z całą ich ideą. Uciekające przez  komin i otwarte okna ciepło trudno byłoby wpisać w energooszczędny projekt. Dlatego w takich domach rekuperacja jest koniecznością.

Również domy zbudowane w sposób tradycyjny, jednak później dodatkowo zaizolowane i ocieplone, z oknami wymienionymi na plastikowe, skorzystają na zmianie systemu wentylacji grawitacyjnej na rekuperację. Po wymianie okien dom staje się bowiem dużo szczelniejszy, wentylacja grawitacyjna nie daje wystarczającej wymiany powietrza i po ociepleniu starszego budynku może dojść do zagrzybienia ścian. System rekuperacji pozwala na skuteczne wyeliminowanie tego ryzyka. Oczywiście, najkorzystniejszym rozwiązaniem jest implementacja rekuperacji na poziomie projektu budowlanego domu. Wówczas, montując system kanałów wentylacyjnych nie trzeba przebijać się przez inne systemy rur czy przewodów, jednak nawet w starszych domach montaż rekuperatora jest możliwy. Wymaga jednak nieco większych nakładów pracy i trwa trochę dłużej. Niemniej jednak, w każdym przypadku, rekuperacja przyniesie korzyści – zarówno ekonomiczne, jak i zdrowotne.